Zarzuty od nakazu zapłaty

Natychmiastowa wykonalność nakazu zapłaty wydanego na podstawie papierów wartościowych

Zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1965 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) nakaz zapłaty, który wydany został na podstawie weksla, czeku, warrantu lub rewersu jest natychmiast wykonalny z mocy samej ustawy. Należy podkreślić, iż pierwszy etap postępowania nakazowego toczy się na posiedzeniu z […]

Zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1965 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) nakaz zapłaty, który wydany został na podstawie weksla, czeku, warrantu lub rewersu jest natychmiast wykonalny z mocy samej ustawy.
Należy podkreślić, iż pierwszy etap postępowania nakazowego toczy się na posiedzeniu z wyłączeniem jawności, bez udziału pozwanego. Z reguły pozwany aż do chwili doręczenia mu nakazu zapłaty, który został wydany przeciwko niemu nie zdaje sobie sprawy, że toczy się przeciwko niemu jakiekolwiek postępowanie sądowe. Z chwilą doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty zaczyna biec dwutygodniowy termin do zaspokojenia roszczenia w całości wraz z kosztami (art. 491 § 1 k.p.c.).
Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia (art. 492 § 3 k.p.c.).
W związku z tym nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku ma moc wyroku zaopatrzonego w klauzulę natychmiastowej wykonalności. Staje się on w istocie tytułem egzekucyjnym, który powinien odpowiadać wymaganiom określonym w art. 777 § 1 k.p.c. Skutek ten nastąpi jedynie wówczas, gdy pozwany zachowa się biernie we wskazanym czternastodniowym terminie od doręczenia mu nakazu zapłaty. Nakaz zapłaty staje się wówczas tytułem wykonawczym w rozumieniu art. 776 k.p.c., który uprawnia do wszczęcia postępowania egzekucyjnego pod warunkiem, że ustawa nie stanowi inaczej.
Przepisy prawa przewidują możliwość wstrzymania natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty.
Skutek taki może nastąpić jedynie wówczas, gdy pozwany spełni łącznie dwa warunki:
  • wniesie zarzuty zgodnie z art. 493 k.p.c. w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu nakazu zapłaty;
  • złoży wniosek o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty.
Pismo zawierające zarzuty wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór, oraz pozostałe zarzuty przeciwko żądaniu pozwu, a także wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na ich potwierdzenie.
Zarzuty od nakazu zapłaty wniesione po upływie terminu przewidzianego w art. 491 § 1 k.p.c. ulegają odrzuceniu z urzędu również w postępowaniu rewizyjnym (Wyrok SN z dnia 7 lipca 1967 r., II CR 248/67).
Wniosek o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty pozwany może wnieść równocześnie z wniesieniem zarzutów, jak również po ich wniesieniu.
W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu (art. 492 § 3 k.p.c.).
Zważywszy na okoliczność, iż nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym rodzi daleko idące skutki materialne (art. 492 k.p.c.), pogarszając przy tym pozycję procesową pozwanego (np. art. 493 § 3 i 4 k.p.c., konieczność wniesienie opłaty od zarzutów), skutki te nie mogą obciążać pozwanego w tych przypadkach, w których tego rodzaju nakaz zapłaty w ogóle nie powinien zostać wydany. Odmienny pogląd nieuchronnie prowadziłby do naruszenie zasady równorzędności stron, a pośrednio, konstytucyjnego prawa do bezstronnego sądu, skoro zakres uprawnień procesowych strony, determinujący faktyczną możliwość obrony jej praw podmiotowych, kształtowany byłby przez sprzeczne z prawem czynności sądu (Wyrok SA w Szczecinie z dnia 27 kwietnia 2006 r., IACa 775/05).
Przepisy prawa wyraźnie wskazują, iż wstrzymanie natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty przez sąd nie jest obligatoryjne. Jest to jedynie uprawnienie sądu, z którego może, ale nie musi skorzystać. Doktryna poszukuje przesłanek, którymi powinien kierować się sąd przy ocenie wniosku o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty. Przeważa pogląd, iż sąd powinien brać przede wszystkim pod uwagę skutki prawne, jakie może wywołać ewentualna zmiana rozstrzygnięcia zawartego w nakazie zapłaty.
Uchylając lub zmieniając nakaz zapłaty, któremu nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, sąd na wniosek pozwanego orzeka w orzeczeniu kończącym postępowanie o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o przywróceniu poprzedniego stanu (art. 338 § 1 w zw. z art. 3532 k.p.c.). Pozwany może jednak dochodzić w osobnym procesie naprawienia szkody poniesionej wskutek wykonania wyroku.
Od postanowienia w przedmiocie wstrzymania wykonania nakazu zapłaty przysługuje zażalenie.
W przypadku, gdy pozwany złoży wniosek o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty zostaje wszczęte postępowanie w tym przedmiocie. Do postępowania tego ma zastosowanie art. 334 § 1 i 2 k.p.c., który uprawnia sąd do uzależnienia natychmiastowej wykonalności wyroku od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia.
Zgodnie z art. 3532 k.p.c. do nakazów zapłaty stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie stanowią inaczej. W związku z tym sąd może uzależnić natychmiastową wykonalność nakazu zapłaty od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia. Badanie, czy powód faktycznie złożył wymagane zabezpieczenie następuje na etapie postępowania w przedmiocie nadania nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności. Zgodnie bowiem z art. 786 § 1 k.p.c., jeżeli wykonanie tytułu egzekucyjnego jest uzależnione od zdarzenia, które udowodnić powinien wierzyciel, sąd nada klauzulę wykonalności po dostarczeniu dowodu tego zdarzenia w formie dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym.
Powód powinien wskazać sposób zabezpieczenia.
Zgodnie z art. 334 § 2 k.p.c. zabezpieczenie może polegać na wstrzymaniu wydania powodowi rzeczy odebranych pozwanemu lub sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu albo na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku ruchomego. Należy podkreślić, iż sposobem zabezpieczenia nie może być sprzedaż lub przejęcie na własność zajętej nieruchomości dłużnika. Wskazane czynności z mocy prawa muszą być wstrzymane aż do czasu uprawomocnienia się nakazu zapłaty (art. 334 § 3 k.p.c.).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Artykuły z tej kategorii

Masz pytania? Zapytaj prawnika.