Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty

Z różnych powodów dochodzi do sytuacji w której o wydanym nakazie zapłaty dowiadujemy się dopiero w skutek prowadzonej egzekucji komorniczej. Jeżeli nie zgadzamy się z istnieniem wymagalnej wierzytelność niezwłocznie powinniśmy wnieść wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Przywrócenie nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.

Przywrócenie uchybionego terminu procesowego prowadzi do stworzenia sytuacji, w której uchybiony termin (do dokonania określonej czynności procesowej) rozpoczyna swój bieg na nowo w całej swej długości określonej w ustawie lub postanowieniu sądu, czy zarządzeniu przewodniczącego.

Wniosek o przywrócenie terminu składa podmiot, który miał w tym terminie dokonać czynności procesowej. Ustawa (§ 1) określa podmiot uprawniony jako stronę. Należy jednak przyjąć, że – tak jak we wszystkich sytuacjach, w których ustawa mówi o dokonywaniu czynności procesowych przez stronę – pojęciem tym objęte są wszystkie podmioty postępowania, które podejmują czynności procesowe, działając w postępowaniu cywilnym osobiście lub przez pełnomocnika, a więc strony, uczestnicy postępowania, interwenienci uboczni, prokurator, organizacje społeczne, inspektor pracy czy rzecznik konsumentów. Zakresem tego pojęcia objęci są także przedstawiciele ustawowi tych podmiotów i ich pełnomocnicy. Są to osoby, które podejmują czynności procesowe za reprezentowany podmiot postępowania. Wydaje się zatem słuszne, że w przypadku, gdy uchybienie terminowi zostało spowodowane przez przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, podmiot reprezentowany nie może żądać jego przywrócenia, natomiast, gdy uchybienie to nastąpiło bez winy, z wnioskiem takim może wystąpić również sama strona, jeżeli ma zdolność procesową.

Postanowienie o przywróceniu terminu może zapaść na posiedzeniu niejawnym (§ 1), w przeciwieństwie do postanowienia o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu, które może być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy. Konieczność przeprowadzenia rozprawy występuje więc w postępowaniu procesowym jako warunek umożliwiający wydanie postanowienia oddalającego wniosek o przywrócenie terminu (por. orz. SN: z 6 sierpnia 1986 r., II CZ 87/86 , LexPolonica nr 311555, OSNCP 1987, nr 11, poz. 178 oraz z 13 lutego 1987 r., III CZP 4/87 , LexPolonica nr 311524, OSNCP 1988, nr 2-3, poz. 35). Te same zasady obowiązują w innych rodzajach postępowania (por. dotyczące postępowania w sprawach gospodarczych – uchw. SN z 5 listopada 1993 r., III CZP 148/93 , LexPolonica nr 300702, OSNCP 1994, nr 5, poz. 105; tak samo B. Bladowski, Glosa do orz. SN z 6 sierpnia 1986 r., III CZ 87/86, NP 1989, nr 2-3, s. 216-218). Nie jest dopuszczalne oddalenie na posiedzeniu niejawnym wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym (uchw. SN z 16 stycznia 2009 r., III CZP 128/08 , LexPolonica nr 1987848, Biul. SN 2009, nr 1, s. 7).

Warunkiem przywrócenia terminu jest to, aby niedokonanie czynności procesowej w terminie nastąpiło bez winy podmiotu składającego wniosek o jego przywrócenie.

Można przyjąć, że brak winy występuje w przypadku choroby strony czy jej przedstawiciela, która uniemożliwiła podjęcie działania nie tylko osobiście, ale i skorzystanie z pomocy innych osób (por. post. SN z 11 stycznia 2007 r., II CZ 116/06 , LexPolonica nr 1825705 oraz z 11 grudnia 2008 r., IV CZ 102/08, niepubl.). Tak samo klęska żywiołowa, katastrofa mogą być przyczyną niezawinionego niewykonania czynności procesowej w wyznaczonym terminie. Jednakże choroba strony w ostatnich trzech dniach przed upływem terminu do wniesienia kasacji (obecnie skargi kasacyjnej) może uzasadniać odmowę jego przywrócenia (post. SN z 10 czerwca 1999 r., III CKN 392/99 , LexPolonica nr 342819, OSNC 2000, nr 1, poz. 11), jeżeli do tego czasu nie zostało udzielone pełnomocnictwo adwokatowi lub radcy prawnemu w celu jej wniesienia (odmiennie A. Zagroba, Glosa do tego orzeczenia, MoP 1999, nr 12, s. 27).

Przywrócenie terminu nie może nastąpić w tych wypadkach, w których uchybienie nie pociąga za sobą dla strony ujemnych skutków. Można więc przyjąć, że drugim – obok niezawinionego uchybienia terminowi – warunkiem jego przywrócenia są ujemne skutki procesowe, jakie to uchybienie wywołuje. Tak będzie np. w przypadku uchybienia terminowi do wniesienia środka odwoławczego.